Bệnh cúm mùa ở Nhật Bản: Cách phòng ngừa và điều trị hiệu quả

Nhật Bản là một trong những quốc gia có hệ thống y tế hiện đại, nhưng cúm mùa vẫn là một vấn đề sức khỏe đáng lo ngại vào mùa đông. Với mật độ dân số cao, thời tiết lạnh và hệ thống giao thông công cộng đông đúc, virus cúm có cơ hội lây lan nhanh chóng. Để bảo vệ bản thân và gia đình, việc hiểu rõ về bệnh cúm mùa ở Nhật Bản, nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa là vô cùng quan trọng. Cùng Nhà Thuốc Âu Cơ hiểu rõ hơn trong bài viết dưới đây.

Tổng quan về bệnh cúm mùa ở Nhật Bản

Cúm mùa (Influenza) là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp do virus cúm Influenza A hoặc B gây ra. Đây là bệnh có khả năng lây nhiễm cao và thường bùng phát thành dịch vào mùa đông và đầu xuân.

Khác với cảm lạnh thông thường, cúm mùa có thể gây sốt cao, đau nhức toàn thân, ho, mệt mỏi kéo dài, và trong nhiều trường hợp có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, suy hô hấp.

Bệnh cúm mùa ở Nhật Bản thường bùng phát vào thời gian nào?

Tại Nhật Bản, dịch cúm mùa thường bắt đầu vào tháng 12, đạt đỉnh điểm vào tháng 1 – 2 và kéo dài đến tháng 3. Đây là thời gian nhiệt độ giảm sâu, không khí khô lạnh khiến virus tồn tại lâu hơn trong môi trường và dễ lây lan hơn.

Những khu vực có tỷ lệ mắc cúm cao nhất thường là các thành phố lớn như Tokyo, Osaka và Yokohama. Các môi trường có nguy cơ lây nhiễm cao bao gồm:

• Trường học, văn phòng làm việc
• Nhà ga, tàu điện ngầm, xe buýt
• Trung tâm thương mại, khu vui chơi giải trí
• Bệnh viện, cơ sở y tế

Việc tiếp xúc gần gũi với người khác, đặc biệt trong không gian kín như tàu điện, văn phòng làm việc hay lớp học, làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh.

Nguyên nhân gây bệnh cúm mùa ở Nhật Bản

Virus cúm Influenza A và B

Virus cúm là nguyên nhân chính gây ra các đợt dịch bệnh cúm mùa ở Nhật Bản. Có hai chủng virus cúm phổ biến là Influenza A và Influenza B. Trong đó, Influenza A thường liên quan đến các đợt dịch quy mô lớn do khả năng biến đổi di truyền nhanh chóng, tạo ra các biến thể mới có thể làm giảm hiệu quả của vắc xin. Influenza B chủ yếu gây bệnh theo mùa và ít có sự biến đổi hơn nhưng vẫn có thể gây ra các đợt bùng phát dịch.

Virus cúm có thể tồn tại lâu trong môi trường, đặc biệt là trong điều kiện thời tiết lạnh và khô của mùa đông tại Nhật Bản. Khi virus xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp, chúng tấn công niêm mạc mũi, họng và phổi, làm suy giảm hệ miễn dịch và gây ra các triệu chứng nghiêm trọng.

Lây truyền qua đường hô hấp

Một trong những con đường lây nhiễm chính của virus cúm là qua đường hô hấp. Khi một người bị cúm ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, các giọt bắn chứa virus có thể phát tán ra không khí và lây sang người khác trong phạm vi gần. Những giọt bắn này có thể tồn tại trong không khí trong một khoảng thời gian ngắn, đặc biệt trong môi trường kín như tàu điện ngầm, văn phòng hoặc lớp học, nơi có ít sự thông gió.

Ngoài ra, virus cúm có thể tồn tại trên các bề mặt như bàn, ghế, tay nắm cửa hoặc điện thoại di động. Khi một người khỏe mạnh chạm vào các bề mặt này rồi đưa tay lên mắt, mũi hoặc miệng, virus có thể xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh.

Hệ thống giao thông công cộng đông đúc

Tại Nhật Bản, hầu hết người dân sử dụng phương tiện công cộng như tàu điện ngầm, xe buýt để đi làm hoặc đi học. Những phương tiện này thường có không gian kín, đông người và thiếu sự thông gió, làm tăng nguy cơ lây nhiễm cúm mùa. Khi một người nhiễm bệnh lên tàu điện hoặc xe buýt, họ có thể lây lan virus cho hàng chục, thậm chí hàng trăm người khác trong thời gian ngắn.

Không chỉ trong giao thông công cộng, tại các trung tâm thương mại, nhà hàng, quán cà phê hay khu vui chơi cũng là những nơi dễ lây lan cúm do có nhiều người tụ tập, tiếp xúc gần và dùng chung các thiết bị công cộng.

Hệ miễn dịch suy yếu trong mùa đông

Thời tiết lạnh không chỉ tạo điều kiện cho virus tồn tại lâu hơn mà còn ảnh hưởng đến hệ miễn dịch của con người. Nhiều nghiên cứu cho thấy khi nhiệt độ giảm, hệ miễn dịch có xu hướng suy yếu, làm giảm khả năng chống lại virus. Đồng thời, không khí lạnh khiến niêm mạc mũi bị khô, mất đi lớp bảo vệ tự nhiên, giúp virus dễ dàng xâm nhập vào cơ thể hơn.

Bên cạnh đó, trong mùa đông, người dân Nhật Bản thường có xu hướng ở trong nhà nhiều hơn, giảm hoạt động thể chất và ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Điều này có thể làm giảm mức độ vitamin D trong cơ thể – một yếu tố quan trọng giúp tăng cường hệ miễn dịch.

Thói quen sinh hoạt và làm việc

Văn hóa làm việc tại Nhật Bản cũng góp phần vào sự lây lan của cúm mùa. Nhiều người Nhật có xu hướng đi làm ngay cả khi họ bị cúm, do áp lực công việc và sự kỳ vọng từ đồng nghiệp. Điều này làm tăng nguy cơ lây lan virus trong môi trường văn phòng, nơi mọi người phải làm việc chung trong không gian khép kín.

Ngoài ra, trong văn hóa Nhật Bản, các hoạt động xã hội như ăn uống, gặp gỡ bạn bè, tham gia các lễ hội cũng diễn ra thường xuyên, đặc biệt vào dịp cuối năm. Các sự kiện đông người này là cơ hội để virus cúm lây lan rộng rãi hơn.

Triệu chứng của bệnh cúm mùa ở Nhật Bản

Mặc dù đa số các trường hợp cúm có thể tự khỏi, nhưng với những người có hệ miễn dịch yếu, triệu chứng có thể kéo dài và trở nên nghiêm trọng hơn, làm tăng nguy cơ xảy ra biến chứng. Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến của cúm mùa:

Sốt cao đột ngột, kèm theo ớn lạnh

Một trong những triệu chứng đặc trưng của bệnh cúm mùa ở Nhật Bản là sốt cao, thường từ 38°C – 40°C. Sốt thường đi kèm với cảm giác ớn lạnh, toát mồ hôi và có thể kéo dài từ 2 – 4 ngày.

Sốt là phản ứng của cơ thể khi hệ miễn dịch hoạt động mạnh để chống lại virus cúm. Trong nhiều trường hợp, sốt cao có thể làm người bệnh cảm thấy suy nhược, mất nước và mệt mỏi nghiêm trọng.

Những người có hệ miễn dịch yếu, đặc biệt là trẻ nhỏ và người cao tuổi, có thể bị sốt kéo dài và cần theo dõi chặt chẽ để tránh nguy cơ mất nước hoặc biến chứng nguy hiểm.

Đau nhức cơ thể, mệt mỏi kéo dài

Người mắc cúm mùa thường cảm thấy đau nhức khắp cơ thể, đặc biệt là ở cơ bắp và khớp. Đây là kết quả của phản ứng viêm trong cơ thể khi virus tấn công.

Cảm giác mệt mỏi có thể kéo dài trong suốt thời gian bị bệnh, khiến người bệnh cảm thấy yếu ớt, uể oải và không muốn hoạt động.

Ở một số trường hợp, tình trạng mệt mỏi có thể kéo dài nhiều tuần sau khi các triệu chứng khác đã biến mất, nhất là với những người có sức đề kháng kém hoặc từng có tiền sử mắc bệnh hô hấp trước đó.

Ho khan kéo dài, đau rát họng

Ho là một trong những triệu chứng phổ biến nhất của cúm mùa. Ban đầu, người bệnh thường ho khan, cảm giác ngứa rát cổ họng. Trong những ngày sau, ho có thể trở nên nghiêm trọng hơn, kéo dài ngay cả khi các triệu chứng khác đã giảm bớt.

Ho trong cúm mùa thường là do virus tấn công niêm mạc đường hô hấp, gây viêm và kích thích cổ họng. Nếu ho kéo dài kèm theo đờm đặc hoặc có dấu hiệu khó thở, có thể bệnh đã tiến triển thành viêm phổi và cần được theo dõi kỹ lưỡng.

Nghẹt mũi, chảy nước mũi và hắt hơi

Cúm mùa không chỉ gây ảnh hưởng đến đường hô hấp dưới mà còn tác động đến mũi và xoang. Nhiều người mắc cúm có thể gặp triệu chứng nghẹt mũi, chảy nước mũi liên tục và hắt hơi thường xuyên.

Triệu chứng này có thể khiến người bệnh cảm thấy khó chịu, mất ngủ và khó thở, đặc biệt vào ban đêm. Trong một số trường hợp, nếu tình trạng viêm lan rộng, bệnh nhân có thể bị viêm xoang kèm theo đau đầu và áp lực ở vùng trán hoặc hai bên mũi.

Đau đầu dữ dội, chóng mặt

Nhiều người mắc cúm mùa có thể bị đau đầu kéo dài, cảm giác nặng đầu, khó tập trung hoặc chóng mặt. Đây là hệ quả của tình trạng viêm toàn thân và sốt cao gây ra.

Đau đầu có thể trở nên nghiêm trọng hơn nếu bệnh nhân bị mất nước do sốt kéo dài. Vì vậy, điều quan trọng là phải uống đủ nước và nghỉ ngơi nhiều để giúp cơ thể phục hồi nhanh hơn.

Chảy nước mắt, kích ứng mắt

Một số người mắc cúm mùa có thể gặp tình trạng mắt đỏ, chảy nước mắt hoặc cảm giác cộm mắt. Đây là do virus cúm có thể gây kích ứng màng nhầy ở mắt, dẫn đến triệu chứng viêm nhẹ.

Trong một số trường hợp, người bệnh có thể bị nhạy cảm với ánh sáng hoặc cảm thấy mắt mệt mỏi, khó chịu khi nhìn màn hình máy tính hoặc điện thoại trong thời gian dài.

Buồn nôn, nôn mửa và tiêu chảy

Mặc dù không phải là triệu chứng điển hình của cúm mùa, nhưng một số bệnh nhân, đặc biệt là trẻ nhỏ, có thể bị buồn nôn, nôn mửa hoặc tiêu chảy.

Nguyên nhân có thể do phản ứng miễn dịch của cơ thể hoặc do bệnh nhân bị mất nước khi sốt cao. Nếu tiêu chảy kéo dài, cần chú ý bù nước đầy đủ để tránh mất cân bằng điện giải.

Khó thở, tức ngực (dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm)

Trong một số trường hợp, cúm mùa có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ hô hấp, dẫn đến triệu chứng khó thở, tức ngực. Đây có thể là dấu hiệu của viêm phổi do virus hoặc bội nhiễm vi khuẩn. Những người có nguy cơ cao gặp biến chứng này bao gồm:

• Người cao tuổi (trên 65 tuổi)
• Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi
• Người có bệnh lý nền như hen suyễn, bệnh tim, tiểu đường
• Người suy giảm miễn dịch

Nếu gặp tình trạng khó thở, đau tức ngực hoặc tím tái môi, cần tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay lập tức.

Rối loạn giấc ngủ, chán ăn

Nhiều người mắc cúm mùa cảm thấy chán ăn, không có cảm giác thèm ăn và mất ngủ do cơ thể mệt mỏi. Đây là phản ứng tự nhiên của cơ thể khi bị bệnh, nhưng cũng có thể khiến quá trình hồi phục kéo dài hơn nếu không cung cấp đủ dinh dưỡng và nghỉ ngơi hợp lý.

Cách phòng ngừa bệnh cúm mùa ở Nhật Bản hiệu quả

Phòng ngừa cúm mùa là việc quan trọng không chỉ để bảo vệ sức khỏe cá nhân mà còn giúp giảm nguy cơ lây lan dịch bệnh trong cộng đồng. Việc áp dụng các biện pháp phòng tránh đúng cách có thể giúp hạn chế tối đa nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt trong những tháng mùa đông khi cúm mùa hoành hành mạnh mẽ ở Nhật Bản.

Tiêm vắc xin cúm hàng năm

Tiêm vắc xin là phương pháp phòng ngừa hiệu quả nhất giúp cơ thể có khả năng chống lại virus cúm. Nhật Bản khuyến cáo tiêm vắc xin cúm hàng năm cho tất cả mọi người, đặc biệt là những nhóm có nguy cơ cao như:

• Người cao tuổi (trên 65 tuổi): Hệ miễn dịch suy yếu theo tuổi tác khiến người già dễ bị biến chứng nặng khi mắc cúm.
• Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi: Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, dễ mắc bệnh và gặp biến chứng.
• Phụ nữ mang thai: Cúm có thể gây ảnh hưởng đến thai nhi, tăng nguy cơ sinh non hoặc suy thai.
• Người mắc bệnh mãn tính (tiểu đường, tim mạch, hen suyễn, suy giảm miễn dịch): Virus cúm có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh lý sẵn có.

Vắc xin cúm không đảm bảo ngăn ngừa bệnh 100%, nhưng nó giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế mức độ nghiêm trọng của triệu chứng nếu không may bị nhiễm. Đặc biệt, nếu toàn bộ cộng đồng có tỷ lệ tiêm chủng cao, virus sẽ có ít cơ hội lây lan hơn, góp phần bảo vệ những người không thể tiêm chủng do vấn đề sức khỏe.

Vắc xin cúm thường được tiêm vào khoảng tháng 10 – 11, trước khi mùa cúm bùng phát mạnh. Nếu bạn đang sinh sống tại Nhật Bản, có thể đăng ký tiêm phòng tại các bệnh viện hoặc trung tâm y tế địa phương.

Duy trì vệ sinh cá nhân tốt

Giữ gìn vệ sinh cá nhân là cách đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả trong việc phòng tránh cúm mùa. Virus cúm có thể tồn tại trên bề mặt và lây nhiễm khi chúng ta chạm vào mặt, mắt, mũi hoặc miệng. Để giảm nguy cơ lây nhiễm, cần tuân thủ các biện pháp sau:

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn, đặc biệt sau khi tiếp xúc với bề mặt công cộng như tay nắm cửa, nút bấm thang máy hoặc khi về nhà.
• Đeo khẩu trang khi ra ngoài, đặc biệt là ở nơi đông người như tàu điện, xe buýt, trung tâm thương mại hoặc trường học. Điều này không chỉ giúp bảo vệ bản thân mà còn tránh phát tán virus nếu bạn vô tình nhiễm bệnh.
• Che miệng khi ho hoặc hắt hơi, sử dụng khăn giấy hoặc khuỷu tay thay vì bàn tay để tránh lây nhiễm virus lên các bề mặt khác.
• Khử trùng các vật dụng cá nhân như điện thoại, bàn phím máy tính, tay nắm cửa và bàn ăn.

Tăng cường hệ miễn dịch

Một hệ miễn dịch khỏe mạnh sẽ giúp cơ thể chống lại virus cúm hiệu quả hơn. Để nâng cao sức đề kháng, cần:

• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều rau xanh, trái cây giàu vitamin C như cam, bưởi, chanh để tăng cường miễn dịch. Bổ sung protein từ cá, thịt gà, đậu nành để cơ thể có đủ năng lượng chống lại bệnh tật.
• Uống đủ nước: Giữ cho cơ thể đủ nước giúp niêm mạc mũi họng luôn ẩm, ngăn chặn virus xâm nhập.
• Tập thể dục thường xuyên: Các hoạt động như đi bộ, yoga, bơi lội giúp cải thiện lưu thông máu, tăng cường khả năng miễn dịch.
• Ngủ đủ giấc: Ngủ ít hơn 6 tiếng/ngày có thể làm suy giảm hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị tấn công bởi virus cúm.

Hạn chế tiếp xúc với nguồn lây

• Tránh đến những nơi đông người khi dịch cúm đang bùng phát. Nếu không thể tránh được, hãy đảm bảo đeo khẩu trang và vệ sinh tay sạch sẽ.
• Giữ khoảng cách với người có triệu chứng cúm, hạn chế tiếp xúc gần gũi như bắt tay, ôm hôn.
• Nếu có triệu chứng cúm, hãy nghỉ ngơi ở nhà để tránh lây lan virus cho người khác.

Cách điều trị cúm mùa Nhật Bản

Mặc dù cúm mùa có thể tự khỏi sau 7 – 10 ngày, nhưng nếu không được chăm sóc đúng cách, bệnh có thể trở nặng và gây biến chứng nguy hiểm. Việc điều trị cúm mùa cần tập trung vào việc giảm triệu chứng, hỗ trợ hệ miễn dịch và theo dõi để phát hiện biến chứng kịp thời.

Nghỉ ngơi và chăm sóc tại nhà

Hầu hết các trường hợp cúm mùa có thể được điều trị tại nhà mà không cần nhập viện. Khi bị cúm, cơ thể cần thời gian để hồi phục, do đó việc nghỉ ngơi đầy đủ là rất quan trọng.

• Nghỉ ngơi nhiều: Tránh làm việc quá sức, cho cơ thể thời gian phục hồi.
• Uống đủ nước: Nước lọc, trà ấm, nước ép trái cây giúp cơ thể không bị mất nước do sốt và chảy mũi.
• Ăn thực phẩm giàu dinh dưỡng: Cháo, súp gà, rau xanh, trái cây giúp cung cấp vitamin và năng lượng cần thiết để cơ thể nhanh hồi phục.
• Giữ ấm cơ thể: Đặc biệt là vùng cổ, ngực và bàn chân để tránh làm bệnh trầm trọng hơn.

Sử dụng thuốc điều trị

Việc sử dụng thuốc cần được thực hiện đúng cách để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

• Thuốc hạ sốt, giảm đau: Nếu sốt cao trên 38°C, có thể sử dụng Paracetamol để hạ sốt và giảm đau nhức cơ thể. Không nên dùng Aspirin cho trẻ em vì có nguy cơ gây hội chứng Reye.
• Thuốc giảm ho, long đờm: Dùng khi có triệu chứng ho nhiều, giúp làm dịu cổ họng và giảm khó chịu.
• Thuốc xịt mũi hoặc thuốc kháng histamin: Giúp giảm nghẹt mũi, chảy nước mũi, giúp người bệnh dễ chịu hơn.
• Thuốc kháng virus: Trong một số trường hợp nặng, bác sĩ có thể kê thuốc kháng virus như Oseltamivir (Tamiflu) hoặc Baloxavir (Xofluza) để rút ngắn thời gian mắc bệnh.

Khi nào cần đến bệnh viện?

Mặc dù cúm mùa thường có thể tự khỏi, nhưng nếu có các dấu hiệu sau, cần đến bệnh viện ngay lập tức:

• Sốt cao kéo dài hơn 3 ngày không giảm
• Khó thở, đau tức ngực
• Lơ mơ, mất ý thức
• Môi, mặt tím tái
• Nôn mửa, tiêu chảy nặng gây mất nước

Những triệu chứng này có thể là dấu hiệu của biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, suy hô hấp hoặc nhiễm trùng huyết, cần được điều trị kịp thời.

Bệnh cúm mùa ở Nhật Bản là một bệnh truyền nhiễm phổ biến, dễ lây lan và có thể gây biến chứng nghiêm trọng nếu không được kiểm soát kịp thời. Việc tiêm vắc xin, giữ vệ sinh cá nhân, nâng cao hệ miễn dịch và thực hiện các biện pháp phòng ngừa là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân và gia đình. Nếu có triệu chứng cúm, hãy nghỉ ngơi, chăm sóc sức khỏe đúng cách và đến bệnh viện nếu bệnh có dấu hiệu nghiêm trọng.